Bạn có từng cảm thấy tức giận, khó chịu hay không hạnh phúc trong các mối quan hệ? Những cảm xúc tiêu cực ấy khiến bạn mệt mỏi, áp lực và dường như không thể kiểm soát được khiến sức khỏe tinh thần ngày càng đi xuống. Chúng ta thường nghe lời khuyên “hãy kiểm soát cảm xúc” bằng cách kìm nén hoặc loại bỏ những cảm xúc khó chịu như tức giận, sợ hãi….. Nhưng liệu cách đó có thực sự giúp bạn sống hạnh phúc hơn?
Thực tế, cảm xúc chính là dữ liệu quý giá giúp bạn có cái nhìn sâu sắc về bản thân, hiểu mình hơn và biết điều chỉnh hành động đúng đắn. Khi biết cách điều hướng cảm xúc, bạn không chỉ làm chủ bản thân mà còn xây dựng được những mối quan hệ ý nghĩa hơn.
Trong bài này, Vanilla – nhà đào tạo EQ và là đại diện chính thức của tổ chức Six Seconds tại Việt nam với chương trình chuyển giao độc quyền “Mental Wellbeing Trainer” sẽ giới thiệu chi tiết đến bạn năng lực số 2 trong bộ 8 năng lực thực hành EQ của Six Seconds có tên “Điều Hướng Cảm Xúc – Navigate Emotions). Năng lực này thuộc nhóm Choose yourself (Chọn mình) nên bài sẽ giới thiệu thêm một công cụ tuyệt vời giúp bạn đánh giá, khám phá và chuyển hóa cảm xúc thành nguồn năng lượng tích cực. Đã đến lúc biến những cảm xúc khó khăn trở thành đồng minh, thay vì để chúng kiểm soát bạn.
“Trí tuệ cảm xúc là khả năng kết hợp giữa suy nghĩ và cảm xúc để đưa ra những quyết định tối ưu — điều này là chìa khóa để xây dựng mối quan hệ thành công với chính mình và người khác.” “Emotional intelligence is the capacity to blend thinking and feeling to make optimal decisions ~ Joshua Freedman
1. Điều Hướng Cảm Xúc (Navigate Emotions) là gì?
Là Khả năng một người biết cách đánh giá, điều chỉnh và chuyển đổi cảm xúc sang một hướng khác hiệu quả hơn dựa trên tình hình thực tế.
- Nhận thức rõ ràng hơn về bản thân và cảm xúc cụ thể:
Có được cái nhìn sâu sắc và kiến thức từ cảm xúc. - Cân bằng giữa lý trí và cảm xúc:
Biết Chuyển hóa cảm xúc lõi thay vì để cảm xúc điều khiển bạn: cụ thể Khai thác được sức mạnh từ năng lượng cảm xúc. Biến cảm xúc thành đồng minh thay vì xem chúng là kẻ thù. Thay vì xem cảm xúc là điều tiêu cực cần kìm nén, hãy coi mọi cảm xúc khó chịu như tức giận là dữ liệu quý giá giúp ta trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình. Khi đó, cảm xúc không còn là kẻ thù mà trở thành đồng minh hỗ trợ ta đưa ra những quyết định sáng suốt hơn. - Sống có mục đích và hướng đến kết quả tích cực, cụ thể:
Kiểm soát tốt phản ứng của bản thân, làm việc hiệu quả hơn. Tương tác dễ dàng với người khác hơn
Ví dụ: Hãy tưởng tượng bạn bị kẹt xe, trễ giờ và cảm thấy bực bội. Có ai đó muốn nhập làn, bạn lẩm bẩm điều gì đó tiêu cực. Rồi bạn nghĩ: “Không phải lỗi của anh ấy. Mình bực vì trễ và kẹt xe.” Sự thừa nhận đơn giản này giúp bạn nhẹ nhõm hơn. Khi nói ra cảm xúc, bạn giảm bớt sức mạnh của cảm xúc và kết nối được với lý trí. Thay vì trách móc, bạn chấp nhận cảm xúc và biến nó thành đồng minh.
Điều hướng cảm xúc giúp bạn làm chủ cuộc sống. Khi kết hợp suy nghĩ và cảm xúc, bạn đưa ra quyết định tối ưu — chìa khóa để xây dựng mối quan hệ thành công với chính mình và người khác. Có năng lực này bạn ngày càng trở nên ôn hòa, điềm đạm trước các biến cố bên ngoài và ngược lại bạn trở nên cực đoan (đúng – sai chỉ có một nhiều trong suy nghĩ và hành động)
3. Phương pháp đơn giản 3 bước để điều hướng cảm xúc hiệu quả
✅ Bước 1: Xác nhận (Validate): Xác định cảm xúc bạn đang trải qua bằng cách nhận diện hoặc gọi tên cảm xúc, dù chỉ trong suy nghĩ hay nói ra thành lời sẽ giúp bạn rõ ràng hơn trong bước này.
✅ Bước 2: Khám phá (Explore): Nhận ra cảm xúc là dữ liệu, không có cảm xúc tốt hay xấu. Thay vì nói “Tôi bực bội”, hãy thử “Tôi đang cảm thấy bực bội” để giảm bớt cường độ của cảm xúc và hiểu rằng cảm xúc chỉ là tạm thời và đang cung cấp cho bạn những thông tin giá trị về bản thân và thế giới xung quanh.
✅ Bước 3: Chuyển hóa (Transform): Dù cảm xúc khó chịu đến đâu, hãy coi đó là đồng minh. Khi chấp nhận và hiểu cảm xúc, bạn sẽ nhận thức rõ hơn và hành động có mục đích hơn.
Cảm xúc không phải là kẻ thù cần loại bỏ, mà là người bạn đồng hành đáng tin cậy. Khi biết cách điều hướng cảm xúc, bạn sẽ hiểu rõ bản thân hơn, cân bằng lý trí và cảm xúc, từ đó sống có mục đích và hạnh phúc hơn. Hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ nhất: nhận diện cảm xúc, chấp nhận chúng và khai thác nguồn năng lượng cảm xúc để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.
Hạnh phúc không đến từ việc kiểm soát cảm xúc, mà đến từ việc thấu hiểu và điều hướng cảm xúc một cách khôn ngoan.
Bạn đã sẵn sàng biến cảm xúc thành sức mạnh chưa? Hãy hành động ngay hôm nay để làm chủ cuộc sống và tìm thấy sự bình yên trong tâm hồn!
Để thực hành hiệu quả nhất, hãy tham gia ngay một khóa học về Trí Tuệ Cảm Xúc (EQ.me) bài bản từ đại diện chính thức của tổ chức Six Seconds tại Việt Nam để một năm mới với Wellbeing trong tầm tay!
Liên hệ Hotline: +84 866 204 335
Tham khảo Navigate Emotions in the Six Seconds Model of EQ